چند روز پیش «حسین محلوجی» وزیر وقت دولت هاشمی رفسنجانی که وجودش طی چند دوره وکالت و وزارت و حتی قبل از آن -به واسطۀ مسئولیت‌های پیشین- و پس از آن -در قالب موسسه‌ای موسوم به «بنیاد فرهنگ کاشان»- برای کاشان مایۀ خیر و برکت بسیاری بوده؛ در یکی از سلسله جلسات فرهنگی «علی دهباشی» سخنانی گفته که رنجش برخی از فعالین فرهنگی و اجتماعی کاشان را به دنبال داشته است. 

کاشان همواره از دو دستگی‌های جناحی و سیاسی ضربه خورده است. این دعوا از همان ابتدای انقلاب شروع شده و تا کنون به انحاء مختلف ادامه داشته است. یک روز تحت عنوان خط امام و غیر خط امام، قبل از آن توشهری و بیرون شهری، پس از آن اصول‌گرا و اصلاح‌طلب و برای چند سال پیش تحت عنوان هواداران این «بیت» و آن «بیت» محل اختلاف قرار گرفته و الان هم گویا از زاویه‌ای دیگری بروز کرده است. 

از روزی که به قول «حسین محلوجی» افرادی از جناح موسوم به «اصلاح‌طلبی» و «دوم خردادی» اتوبوس گرفته و پیش «مهدی کروبی» رفتند که به «سیدمحمد خاتمی» بگوید برای تصدی مسئولیت وزارت صنایع معادن وقت هرکس را می‌خواهد بگذارد، بگذارد ولی «حسین محلوجی» را نگذارد، حدود سه دهه می‌گذرد ولی گویا هنوز زخم آن بر تن کاشان و از همه مهم‌تر شخص ایشان باقی مانده و در هر جلسه، گفت‌وگو و همایش سر باز می‌کند.

«حسین محلوجی» از معدود شخصیت‌های کاشانی است که با اتکاء به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شخصی و حمایت‌های معنوی دایی خود – مرحوم آمیرسید مهدی یثربی – موفق شد در جایگاه‌های مختلف مدیریتی و اجرایی از خُرد و کلان قرار گرفته و خدمات ارزنده‌ای برای کشور، منطقه و به خصوص زادگاه خود کاشان ارائه داده و با وجود همۀ حرف و حدیث‌ها، رشتۀ دلبستگی خود را با کاشان حفظ نماید. 

البته شخص ایشان بیش از هرکس می‌داند اگر یک بار پس از سال‌ها صدرنشینی جفا دیده است الحق و الانصاف بارها وفا دیده و دوست و دشمن در جلسات خصوصی و عمومی، همایش‌ها و کنگره‌ها به تعریف و تمجید او پرداخته و مجسمه او را ساخته و در خیابان‌های شهر نصب کرده‌ و به وجود ایشان بالیده‌اند. 

با این وجود به نظر می‌رسد از یک طرف، تعریف و تمجیدها از حد خارج شده و معنی و مفهوم دیگری پیدا کرده است و از طرف دیگر زخم‌های قدیمی همچنان التیام نیافته و این جا و آن جا سر باز می‌کند که باید برای برون رفت از هرکدام راهی جُست. نخست آن که شایسته است از مقدس‌سازی افراد دست شست و مانند یک جامعه عاقل و بالغ آسیب‌ها و نقاط ضعف را در کنار فرصت‌ها و نقاط قوت دید و به آن پرداخت. 

هرچند ریشۀ باززنده‌سازی بافت تاریخی کاشان به قبل از انقلاب می‌رسد و شکوفایی آن بعد از انقلاب و پس از یزد حائز اهمیت است ولی باید توجه داشت این درخشندگی متأثر از عوامل مختلف و متعددی است که نباید از اهمیت هر کدام غفلت ورزید؛ در حوزۀ منابع انسانی از شهردار و فرماندار تا رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تا شخص حسین محلوجی به عنوان وزیر وقت صنایع و معادن هرکدام به نوبۀ خود نقشی به عهده گرفته و به درستی ادا کرده‌اند.

و از همه مهم‌تر نقش محوری مرحوم آمیرسید مهدی یثربی بایستی مورد توجه بیشتر قرار گیرد که جایگاه ایشان -با وجودی نقاط ضعف احتمالی که منتقدان مطرح می‌کنند- بر کسی پوشیده نیست و کاشان پس از ایشان به اعتراف دوست و دشمن نتوانست به نقطۀ اوج پیشین بازگشته و چنین تجارب موفقی را تکرار کند.

اکنون به نظر می‌رسد حسین محلوجی با رفتار و ادبیات منحصربفرد و نگاه تحقیرآمیز و از بالا به پایین خود به مانعی برای کار و فعالیت و اتحاد تبدیل شده است وقتی که همۀ اقدامات ریز و درشتی که در منطقه فرهنگی کاشان از گذشتۀ دور تا آینده پیش رو اتفاق افتاده و خواهد افتاد از آن خود دانسته و بر آن اصرار می‌ورزد. 

این نگاه و رفتار باعث شده برای انتشار یک کتاب اسناد تاریخی بانک ملی کاشان مانع‌تراشی کند. تلاش یک هنرمند عکاس برای راه‌اندازی یک موزه را کوچ به روستا و هواخوری تلقی کند و همشهری دیگر خود را که در فعالیت‌های فرهنگی خانه کاج بدون هرگونه رانت و حمایت ایستادگی کرده، دوست «علی دهباشی» خطاب کند و کلیۀ اقدامات مدیران و نمایندگان مردم در مجلس در حوزۀ آب شرب و بهداشتی را «تیله‌بازی» بداند و قس علی هذا

با این وجود «حسین محلوجی» هنوز جزء معدود افرادی است که قادر است به واسطۀ ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شخصی، جایگاه خانوادگی و از همه مهم‌تر تجارب گرانسنگی که در این مسیر به دست آمده به عنوان محور وحدت و هم‌افزایی گروه‌ها و جریان‌ها و فعالین سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شهر قرار گیرد مشروط بر آن که چشم‌های خود را بشوید و خود را مرکز عالم نپندارد. 

عبدالمجید رفیعی برزکی